Benjamin Vandewalle studeerde van zijn 8 tot 18 jaar aan de Koninklijke Balletschool in Antwerpen, maar al gauw vond hij de balletwereld te rigide. Hij werd nadien aangenomen op de hedendaagse dansschool P.A.R.T.S. van Anne Teresa De Keersmaeker, waar hij in 2006 afstudeerde. “Ik ben niet bezig met dans, maar wel met beweging”, zo stelt Benjamin Vandewalle in een interview met Wouter Hillaert in het boek 20 years, 50 portraits, dat verschijnt naar aanleiding van de 20e verjaardag van P.A.R.T.S. “Beweging is één van de bouwstenen waarop onze werkelijkheid is gebouwd. Beweging creëert een verloop in de tijd, maar definieert ook de ruimte rondom ons en zelfs de relaties tussen mensen”. In de tien jaar na zijn afstuderen werkte hij vaak met terugkerende thema’s, die hij telkens weer in een andere vorm goot: van eerder technologische dansvoorstellingen zoals Point of View (2011) waarbij er camera’s op de lichamen van de dansers bevestigd werden, tot kleinschalige installaties in de openbare ruimte voor slechts één toeschouwer.

Vandewalle: “Ik ben niet bezig met dans, maar met beweging.”

In zijn werk gaat Benjamin Vandewalle graag terug naar de essentie van theater: kijken en bekeken worden. De menselijke blik en perceptie staat centraal. Dat blijkt bijvoorbeeld uit Point of View, waarin het publiek via projecties ziet wat de dansers zelf zien, maar ook uit een van zijn eerste voorstellingen Inbetween (2007), waarin Vandewalle samen met Vicenzo Carta danste in een door gordijnen omzoomde ruimte en het publiek langs de buitenkant via verrekijkers kon binnen gluren.

In de lijn hiervan, maar dan veel kleinschaliger, liggen de ‘kijkdozen’ die Vandewalle ontwierp. In de interactieve installatie Théâtre de la Guillotine (2006) kon je als individuele toeschouwer je hoofd in een pikdonkere, zwarte doos steken. Wanneer het licht aanfloepte, zag je op zeer intieme afstand het gezicht van een performer die je in de ogen keek. Microtheater voor één kijker. Hij herwerkte deze installatie tot Inter-view (2014) dat volgens ditzelfde principe werkt. Eenvoudiger en directer kan menselijk contact niet zijn, maar zoals uit volgende reportage op Iedereen Beroemd blijkt, heeft deze ervaring toch een diepe impact op de toeschouwers.

Benjamin Vandewalle werkte verschillende keren samen met beeldend kunstenaar Erki De Vries. Beide delen ze een fascinatie voor alles wat met waarnemen te maken heeft. In hun eerste creatie Birdwatching (2009) werden perspectief en oriëntatie helemaal op hun kop gezet. Het publiek nam plaats op een rijdende tribune, terwijl op de scène witte muren heen en weer bewogen en dansers even snel weer uit beeld verdwenen als ze waren verschenen. De ingenieuze combinatie van deze drie elementen leverde een duizelingwekkende ervaring op die de relativiteit van beweging toont. “Het is zoals zitten in de trein en denken dat je in beweging bent, terwijl het de trein naast je is die beweegt en jij nog steeds stilzit”, aldus Vandewalle in het interview met Hillaert.

Enkele jaren later volgde de buitenversie Birdwatching 4x4 (2012). Ditmaal wordt een klein groepje door de straten rondgereden in een gesloten box. De toeschouwers op de minitribune in die box kunnen alleen naar buiten kijken via een venster aan één kant van de box, waar ze dansers zien bewegen door het voorbijglijdende landschap. Een alledaagse werkelijkheid ervaren vanuit een onverwachte hoek: het levert een aparte ervaring op voor de toeschouwers in de box. Maar ook de toevallige voorbijgangers die geen ticketje kochten, spelen een belangrijke rol in Birdwatching 4x4. Niet alleen worden zij nietsvermoedend onderdeel van de stadsfilm die de mensen in de box ervaren, ze zien zichzelf ook weerspiegeld via een grote spiegel aan de buitenzijde van de installatie. Omdat iedere locatie anders is en de bewegingen van de gewone man in de straat niet te regisseren zijn, is elke opvoering uniek. Dit filmpje toont Birdwatching 4x4 tijdens Festival Kanal in Molenbeek.  

Benjamin Vandewalle geeft ook geregeld workshops in binnen- en buitenland. Zo werkte hij samen met de dansopleiding Nyakaza in Zuid-Afrika, zette hij het project Comfusao op in Mozambique en begeleidde hij een uitwisseling van P.A.R.T.S.-studenten in Senegal.

In de openbare ruimte is je potentiële publiek zeer groot, waardoor je lokaal kan toeren in plaats van Europa rond te reizen.

Samen met filosoof Jan Knops van Initia en een groep lagereschoolkinderen uit Molenbeek maakte hij twee dansfilms. In (un)usual (2012) is te zien hoe hij met leerlingen uit het vijfde jaar op een speelse manier danste in hun klaslokaal, op de trappen van de school en op de speelplaats, terwijl er werd gefilosofeerd over wat dans nu juist is en waarom deze kinderen (al dan niet) graag dansten. Een jaar later creëerde Benjamin Vandewalle een echte voorstelling met dezelfde groep, die nu in het zesde zat. Dit behoorlijk pittige proces werd gedocumenteerd in de erg ontroerende film Movements (2014). Hierin is goed te zien hoe de kinderen hun angst om te dansen gaandeweg overwinnen en hoe ze door het enthousiasme van Benjamin Vandewalle en de moral support van Anne Teresa De Keersmaeker boven zichzelf uitstijgen en ontdekken dat dans meer is dan pasjes alleen, maar alle soorten bewegingen kan omvatten.

De komende jaren wordt Benjamin Vandewalle niet alleen artist in residence in het Brusselse Kaaitheater, maar zet hij ook een traject uit als stadschoreograaf. “In de openbare ruimte is je potentiële publiek zeer groot, waardoor je lokaal kan toeren in plaats van Europa rond te reizen. Brussel is groot genoeg! Gedurende enkele maanden wil ik door allerlei kleine interventies een grote aanwezigheid creëren in de stad. De stad wordt mijn repetitieruimte”, aldus Vandewalle.

AUTEUR:

FILIP TIELENS

Filip Tielens werkt als artistiek medewerker in Destelheide en als theaterjournalist voor verschillende media zoals Klara, Theaterkrant en Cutting Edge. Met zijn kunstkritiekcollectief De Zendelingen ontwikkelde hij verschillende projecten waarbij meerstemmige meningen op een multimediale manier worden ontsloten.